Dələduzluq nədir?

Azərbaycan Respublikasının Cinayət Məcəlləsinin 178-ci maddəsinə əsasən, dələduzluq – özgənin əmlakını və ya əmlak hüquqlarını aldatma və ya etibardan sui-istifadə yolu ilə qanunsuz əldə etmə cinayətidir. Bu cinayət əmlak hüquqlarına ziyan vurmaqla törədilir və müxtəlif cəza tədbirlərinə səbəb olur.

Dələduzluq cinayətinin xüsusiyyətləri

Dələduzluq cinayətinin obyekti və predmeti:

Obyekt: Mülkiyyət münasibətləri.

Predmet: Özgənin əmlakı və əmlak hüquqları.

Törədilmə üsulları:

1. Aldatma yolu ilə – Həqiqəti təhrif etmə və ya vacib məlumatları gizlətmə.
2. Etibardan sui-istifadə etmə yolu ilə – Zərərçəkmişlə mövcud olan inamdan istifadə.

Aldatma formaları:

Aktiv aldatma: Yalan məlumatlar təqdim etmək.

Passiv aldatma: Vacib məlumatları gizlətmək.

178-ci Maddənin Tərkibi və Cəzaları

178.1. Sadə dələduzluq

Hərəkət: Aldatma və ya etibardan sui-istifadə yolu ilə özgənin əmlakını ələ keçirmək.

Cəza:

100-700 manat cərimə.

360-480 saat ictimai işlər.

2 ilədək islah işləri.

2 ilədək azadlıqdan məhrum etmə.

178.2. Ağırlaşdırıcı hallarla törədilən dələduzluq

Halları:

Qabaqcadan əlbir olan bir qrup şəxs tərəfindən törədilməsi.

Təkrar törədilməsi.

Şəxs tərəfindən öz qulluq mövqeyindən istifadə etməklə törədilməsi.

Xeyli miqdarda ziyan vurmaqla törədilməsi (xeyli miqdar 5000 manatdan yuxarıdır).

Cəza:

3000-5000 manat cərimə.

3 ildən 7 ilədək azadlıqdan məhrum etmə.

178.3. Xüsusilə ağır hallarla törədilən dələduzluq

Halları:

Mütəşəkkil dəstə tərəfindən törədilməsi.

Külli miqdarda ziyan vurmaqla törədilməsi (külli miqdar 50.000 manatdan yuxarıdır).

Əvvəllər talama və ya hədə-qorxu ilə tələb etməyə görə iki və ya daha çox məhkum edilmiş şəxs tərəfindən törədilməsi.

Cəza:

7 ildən 12 ilədək azadlıqdan məhrum etmə.

Dələduzluq cinayətinin digər hüquqi xüsusiyyətləri

1. Əmlak hüquqlarının əldə edilməsi: Təqsirkar saxta sənədlərdən istifadə edərək mülkiyyət hüququ, girov hüququ, tələb hüququ və digər əmlak hüquqlarını qanunsuz əldə edir.
2. Saxta sənədlərin istifadəsi: Saxta sənədlərlə əmlak və ya əmlak hüququnun ələ keçirilməsi həm mənimsəmə, həm də sənəd saxtalaşdırılması ilə tövsif olunur (CM-in 320-ci maddəsi).
3. Dələduzluğun formaları: Pensiya, müavinət və digər dövlət təminatlarının qanunsuz əldə edilməsi.